One budowały Niepodległą. (Nie)zwykłe kobiety z terenu dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego
Serdecznie zapraszamy od 13 września 2018, do Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy, plac Kościeleckich 6, do obejrzenia niezwykłej wystawy poświęconej kobietom z województwa kujawsko-pomorskiego.
W 2018 roku mija sto lat od chwili, gdy Polki otrzymały prawa wyborcze. Był to efekt starań rzeszy kobiet, które dużo wcześniej rozpoczęły działalność w różnych organizacjach społecznych i niepodległościowych. Pierwsze wybory odbyły się 26 stycznia 1919 roku. Nasze rodaczki z części dawnego zaboru pruskiego na ten przywilej musiały poczekać do 1920 roku…
Dzisiejsze województwo kujawsko-pomorskie w okresie zaborów podzielone było między Niemcy i Rosję, różnie więc przebiegał tutaj proces wybijania się na niepodległość, ale na początku XX wieku wszędzie zauważalny jest wzrost aktywności naszych rodaczek w przestrzeni publicznej. Zakładały chóry, biblioteki, organizacje (od 1912 roku działało Towarzystwo Ziemianek Wielkopolski i Pomorza). Powstawały drużyny harcerskie, gdzie przygotowywano się między innymi do służby w lazaretach i łączności. W czasie I wojny światowej kobiety wstępowały do Ochotniczej Legii Kobiet, w której szeregach w 1920 roku znalazło się 2.500 członkiń. Pełniły służbę wartowniczą, kurierską, wywiadowczą, a czasem walczyły z bronią w ręku. Za swój udział w wojnie polsko-bolszewickiej odznakę „Za Trud Ofiarny” otrzymały między innymi: szer. Zofia Hurowska z Włocławka, st. szer. Agnieszka Naskrętówna z Bydgoszczy, kapral Józefa Podolska z Ciechocinka. Wielką pomocą dla powstańców wielkopolskich były zakładane przez hrabinę Marię Skórzewską z Lubostronia lazarety i kuchnie polowe czy działalność wywiadowcza Bronisławy Zeidler i Anieli Jankowskiej. I tutaj nie zabrakło bohaterskich epizodów – kiedy aresztowano w Rynarzewie powstańców, za broń przeciwko oddziałom Grenzschutzu chwyciły mieszkanki wsi.
Po odzyskaniu upragnionej niepodległości kobiety nie dały zamknąć się w czterech ścianach domów. Zostawały posłankami na sejm (Jadwiga Dziubińska, Anna Piasecka). Zostawały urzędniczkami, nauczycielkami, tworzyły teatry amatorskie, zakładały organizacje charytatywne, osiągały sukcesy w sporcie, pracowały w fabrykach. Coraz więcej uniwersytetów otwierało swoje podwoje dla kobiet – im dalej w lata 20. i 30. XX wieku, tym więcej wśród kobiet lekarek, artystek, bibliotekarek, inżynierek.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego na terenie dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego wyróżniały się swoją działalnością filantropijną ziemianki (hr. Aniela Potulicka, hr. Maria Bnińska). Wyjątkowa rola przypadła też tym paniom, które zaangażowały się w wydawanie czasopism (Wincentyna Teskowa, Anna Krzycka). Wysoki poziom reprezentowały prowadzone przez kobiety placówki oświatowe (Wanda Rolbieska, Wanda Szuman). Spinająca dzisiejszy region kujawsko-pomorski Wisła była miejscem, gdzie można było uprawiać sport, z czego nasze rodaczki bardzo chętnie korzystały.
Nauczycielki, aktorki, reżyserki, zakonnice, dziennikarki, pisarki – warto o nich pamiętać…
