Wystawa „Szopki Krakowskie”

Wystawa jest pierwszym wydarzeniem nowego cyklu „Piękna nasza Polska cała” poświęconego prezentacji tradycji z terenu całej Polski.

Lokalne tradycje są cenną wartością dla małych społeczności. To tradycja, duchowe dziedzictwo zwane niematerialnym stanowi o postawach moralnych. W dziedzictwie odbija się i konserwuje przyjęty przez daną społeczność system wartości i wzajemnych relacji. Muzyka, taniec, zwyczaje i obrzędy są jedynie estetyczną i formalną emanacją tego „głębszego” dziedzictwa.  Piękną i wartościową, lecz „wierzchnią warstwą”. Głębiej są opowieści – legendy, sagi, baśnie i poezja obecna również w pieśniach. W samym języku (nie tylko w jego treści ale nawet w strukturze, w związkach) w jakie wchodzą słowa zyskując nowe znaczenia, jest cały świat danej społeczności. Świat zewnętrzny i wewnętrzny. Bo w języku odbija się sposób jego postrzegania.

Mozaika tych tradycji stanowi o kolorycie naszego kraju. Stanowi nasze wielkie dziedzictwo kulturowe.

Cykl „Piękna nasza Polska cała” poświęcony jest prezentacji tradycji i zwyczajów różnych obszarów etnograficznych.

Tradycyjna szopka krakowska, która powstała pod koniec XIX w., była przenośnym teatrzykiem kukiełkowym, z muzyką i specjalnie pisanymi tekstami. Z czasem scenki odgrywane przez amatorów zostały zastąpione poruszanymi mechanicznie figurkami. Figurki te są wyrzeźbione lub ulepione z modeliny czy gipsu. Tradycyjnie szopki upamiętniają narodzenie Chrystusa, dlatego w każdej z nich znajdziemy całą Świętą Rodzinę: figurki Dzieciątka, Marii i Józefa. Najczęściej towarzyszą im aniołowie, Trzej Królowie, pasterze i zwierzęta. Krakowskie szopki prezentują dodatkowo sceny z postaciami historycznymi (królami, bohaterami narodowymi i zasłużonymi) oraz legendarnymi (np. Trębaczem, Panem Twardowskim, Lajkonikiem). W niektórych umieszcza się postaci w tradycyjnych strojach ludowych: krakowskich i góralskich, a także znane osobistości, np. Lecha Wałęsę, czy papieża Jana Pawła II.

Szopki prezentują architekturę najważniejszych, najbardziej interesujących i najpiękniejszych zabytków Krakowa. Wszystkie zwyczajowo posiadają wieże – zazwyczaj wzorowane na wieży wyższej kościoła Mariackiego zwieńczonej koroną (często w jej oknie widoczny jest trębacz odgrywający hejnał) lub na wieżach katedry na Wawelu czy wieży Ratuszowej. Uzupełnieniem wież często są elementy Zamku Królewskiego na Wawelu, czy też zachowanych budowli obronnych: okrągłej fortecy – Barbakanu i jednej z siedmiu istniejących niegdyś bram wjazdowych do miasta – Bramy Floriańskiej.

Specjalne podziękowania dla Pana Dariusza Czyża za pomoc w przygotowaniu wystawy.